เทศกาลไหว้ขนมบัวลอย  冬至（冬节） หรือวันสาร์ทขนมอี๋ในฤดูหนาว   เป็นเทศกาลแห่งฤดูกาล  เป็น 1 ใน 24 กาลระยะ ซึ่งเป็นวันที่ปฏิทินทางจันทรคติไม่อาจจะกำหนดวันที่แน่นอนได้ 冬节无定日  แต่จะเทียบกับปฏิทินสากลซึ่งเป็นแบบสุริยคติ ก็ค่อนข้างแน่นอนกว่า  จะตรงกับวันที่ 21 หรือวันที่ 22 ของเดือนธันวาคม เนื่องจากว่าโดยปรกติแล้วก็จะตรงกับวันที่ 22 ธันวาคม ก่อนวันคริสต์มาส 3 วัน  จำได้ว่าเมื่อตอนเป็นเด็กคุณแม่ได้บอกวิธีการจดจำที่ง่ายๆ ว่า วันคริสต์มาสจีนจะถึงก่อนวันคริสต์มาสฝรั่ง 3 วัน แต่ถ้าหากว่าปีใดเดือนกุมภาพันธ์มี 29 วันแล้ว ในปีนั้นก็จะไปตรงกับวันที่ 21 ธันวาคม  เป็นช่วงระยะเวลาของฤดูหนาวหมายถึงว่าฤดูหนาวได้มาถึงแล้ว  แต่แท้ที่จริงแล้วเทศกาลไหว้ขนมบัวลอย  冬至（冬节） กาลระยะนี้  เป็นช่วงระยะที่พระอาทิตย์โคจรผ่านจุดใต้สุดของเส้นศูนย์สูตรในขั้วโลกเหนือ   ซึ่งเป็นวันที่ 21,  22  หรือ 23  ของเดือนธันวาคม   ในช่วงเวลา 3 วันนี้    เวลาในตอนกลางวันนั้นจะสั้นที่สุดและเวลาในตอนกลางคืนนั้นจะยาวที่สุดในรอบปี    แต่ในขั้วโลกใต้จะมีปรากฏการณ์ที่ตรงข้ามกัน  

 

เทศกาลไหว้ขนมบัวลอย  冬至（冬节）    เป็นเทศกาลที่ยิ่งใหญ่เทศกาลหนึ่ง ดังเช่นเทศกาลตรุษจีน冬至大如年     โดยผู้คนจะปฏิบัติกิจกรรมคล้ายๆ กับเทศกาลตรุษจีน  บ้างก็หยุดทำงานและบ้างก็หยุดกิจการเป็นเวลา 1 วัน  จะกลับมาอยู่ด้วยกันพร้อมหน้าพร้อมตา  เฉลิมฉลองเทศกาลร่วมกันด้วย    แล้วก็จะทำการสักการะไหว้สิ่งศักดิ์สิทธิ์และบรรพบุรุษตั้งแต่เช้ามืด  จะชวนกันพากันออกไปเยี่ยมเยียนคาราวะกันและกัน   และแล้วก็จะมีการรวมตัวพร้อมหน้าพร้อมตารับประทานอาหารด้วยกันทั้งครอบครัว

 

ของสำคัญที่จัดไหว้ในวันเทศกาลไหว้ขนมบัวลอยก็จะเป็นขนมบัวลอย元宵或汤圆   ซึ่งเป็นขนมลูกกลมๆ เล็กๆ   ซึ่งหมายถึงความกลมเกลียวสามัคคีรักใคร่ปรองดองกัน   และมีความหวานชื่นรื่นรมย์   ขนมบัวลอย元宵或汤圆    ทำโดยปั้นจากแป้งข้าวเหนียวสีขาวและสีชมพู  แล้วใส่ในน้ำเชื่อม  แต่ปัจจุบันชาวจีน  และลูกหลานชาวจีนในประเทศไทย ได้พัฒนาเพิ่มสีสันให้หลากหลายดูสวยงามและน่ารับประทานมากยิ่งขึ้นโดยทำจากฟักทอง ใบเตย และเผือก  ดังเช่น  บัวลอยน้ำกะทิที่เราๆ ท่านๆ   จะหาซื้อรับประทานกันได้ทั้งปี   บ้างก็ใช้บัวลอยประเภทลูกโตๆ   มีไส้งาดำ  ไส้พุทรา  ไส้ถั่วแดงและอื่นๆ   แล้วใส่น้ำขิง  ก็เป็นอีกรสชาติที่มีความอร่อยและแตกต่างกันไป ตามที่ผู้ทำและผู้รับประทานจะนิยมและชอบที่จะรับประทาน  หรือจะหาซื้อได้ตามความต้องการ

  

ประเทศจีนสมัยก่อนนั้นในช่วงปลายปีจะเป็นช่วงที่อากาศหนาวเย็นมาก มีผู้คนหนาวตายกันเป็นจำนวนมาก และด้วยเหตุนี้เองเมื่อถึงเทศกาลขนมบัวลอย冬至（冬节）คนในครอบครัวจึงกลับมารวมตัวอยู่กันพร้อมหน้าพร้อมตา  แล้วทำขนมบัวลอย元宵或汤圆  มารับประทานกันทั้งครอบครัวด้วยความสุข  และเมื่อได้รับประทานขนมบัวลอยในวันนี้แล้ว  ก็จะเท่ากับว่า  อายุได้มากขึ้นอีก 1 ปี  吃了元宵或汤圆，就长了一岁。（要增加多一岁） จึงเป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้สาวๆ ในสมัยปัจจุบันนี้ไม่นิยมหรือไม่ยอมรับประทานขนมบัวลอย อาจเป็นเพราะว่าไม่อยากจะเพิ่มอายุหรือว่าแก่ขึ้นอีก 1 ปี  不吃元宵或汤圆，不要增加多一岁。

  

อนึ่ง   ด้วยเหตุอันเนื่องจากว่า   ในปัจจุบันนี้   ช่วงระยะเวลาเดือนธันวาคมชองประเทศไทยอากาศกำลังสดชื่นเย็นสบาย    ดังนั้น   จึงทำให้มีผู้คนจำนวนหนึ่งนิยมที่จะไปทำความสะอาดและไหว้บรรพบุรุษที่สุสานในเดือนธันวาคมช่วงระยะเวลาที่ใกล้ๆ วันเทศกาลไหว้ขนมบัวลอยนี้แทนการไปไหว้ในช่วงเทศกาลเช็งเม้งเดือนเมษายนซึ่งอากาศจะร้อนมาก